Murarka ogrodowa - System BioDar
Galeria Selekcja kokonów - poradnik
DE EN
BioDar
  • Gospodarstwo kulturowe
  • Dr inż. Stanisław Flaga
  • Pracownia
  • Ryszard Flaga
  • Wydawnictwo
  • Dorota Flaga

Wałczatka dwuguzka (Heriades truncorum L.)

Wstęp

Wałczatki należą do rodziny miesiarkowatych (Megachilidae), liczącej w Polsce ponad 90 gatunków pszczół. W ramach rodziny wydzielono 15 różnych rodzajów tych owadów. Rodzaj wałczatka (Heriades) obejmuje dwa gatunki, tj. wałczatkę dwuguzkę i wałczatkę wieloguzkę. Na terenie gminy Sułkowice wykazano jedynie pierwszy z nich.

Opisywany gatunek występuje na całej półkuli północnej i w Polsce spotykany jest dosyć często. Posiada jedną generację w roku, aktywną przez 3 miesiące. Zimuje w postaci larwy. Biorąc pod uwagę okres występowania należy do gatunków typowo letnich, o długim okresie aktywności (pierwsze osobniki pojawiają się na przełomie czerwca i lipca, a ostatnie kończą loty w pierwszej połowie września).

Wielkość i wygląd

Wałczatki są najmniejszymi pszczołami, liczącymi zaledwie 6-8 mm długości. Ciało mają wałeczkowate, silnie wydłużone i słabo owłosione. Pokrywający je chitynowy pancerz (oskórek) ma kolor czarny. Wierzch ciała jest prawie nagi natomiast spód odwłoka porasta gęsta szczotka brzuszna złożona z długich włosów koloru żółtawego, służąca do przenoszenia pyłku. Obrzeżenia segmentów grzbietowych odwłoka posiadają wąskie przepaski koloru białego.

Preferencje siedliskowe

Omawiany gatunek żyje w środowiskach naturalnych (brzegi lasów, leśne polany, łąki, zadrzewienia śródpolne, miedze, nieużytki), ale chętnie bytuje również na terenie wiejskich zabudowań i w ogrodach.

Wygląd gniazd i struktura populacji

Przedstawiciele rodzaju Heriades gnieżdżą się nad ziemią, przeważnie w opuszczonych chodnikach wydrążonych przez inne owady w martwym drewnie (zwalone pnie drzew, obumarłe konary, słupy ogrodzeniowe, drewniane ściany domów), w porzuconych gniazdach innych dziko żyjących pszczół, dachach krytych strzechą lub w pustych łodygach roślin zielnych (serdecznik pospolity, rdesty, trzcina pospolita, rośliny baldaszkowate). Zajmują kanały o średnicy 3-3,5 mm. Gniazdo typu liniowego, składa się z 1-10 komórek lęgowych. Wejście do gniazda zamknięte jest zatyczką z żywicy, natomiast przegrody między komórkami zbudowane są z rozżutych liści lub zgniłego drewna, pomieszanych ze śliną. Udział samców i samic w potomstwie wynosi zwykle po 50%.

Rośliny pokarmowe

Opisywany takson najchętniej oblatuje rośliny łąkowe i ogrodowe, z łatwo osiągalną słodyczą. Wykazany został na ponad 60 gatunkach roślin, z 13 rodzin, głównie jednak astrowatych. Pszczoły wizytują m.in.: brodawnik jesienny, chaber łąkowy i nadreński, cykorię podróżnik, dziewannę pospolitą, dzwonek (rozpierzchły, jednostronny, skupiony), gorczycę polną, goryczel jastrzębcowaty, jasnotę białą, jastrzębiec (leśny, kosmaczek), jeżynę popielicę, kocanki piaskowe, kocimiętkę syberyjską, kropidło piszczałkowate, krwawnik (kichawiec, pospolity), ligustr pospolity, lucernę siewną, macierzankę piaskową, malinę właściwą, malwę (okrągłolistną, leśną), marchew zwyczajną, mlecz polny, nostrzyk żółty, oman łąkowy, oman wielki, oset nastroszony, ostrożeń polny, pępawę (dwuletnią, zieloną, dachową), pięciornik krzewiasty, płesznik czerwonkowy, prosienicznik szorstki, rudbekię nagą, rumian polny, rumian żółty, rumianek pospolity, smotrawę okazałą, starzec (jakubek, wąskolistny, wiosenny), stokrotkę pospolitą, świerzbnicę polną, wierzbówke kiprzycę, wrotycz pospolity, złocień właściwy i żmijowiec pospolity. Z roślin użytkowych odwiedza marchew, maliny (owocujące na pędach 1-rocznych), lucernę i nostrzyk. Gatunek ten może także odgrywać pewną rolę w zapylaniu wielu gatunków roślin ozdobnych i lekarskich.

Możliwości chowu i gospodarczego wykorzystania

Wałczatki stosunkowo chętnie zasiedlają sztuczne kanały gniazdowe i wydajnie "pracują" w ograniczonej przestrzeni. Z tego powodu można je wykorzystywać do zapylania pod izolatorami linii hodowlanych roślin uprawnych (baldaszkowate, motylkowe, krzyżowe).

Cechy biologiczne i walory użytkowe
  • Duża odporność na niesprzyjające warunki środowiskowe
  • Chętne zasiedlanie sztucznych kanałów gniazdowych
  • Naturalna skłonność do tworzenia kolonii (jeśli jest pod dostatkiem atrakcyjnego materiału gniazdowego to powstają kolonie liczące od kilkuset do kilku tysięcy gniazd)
  • Niewielki dystans lotów po pokarm (150-200 m od gniazd)
  • Spokojny charakter pracy na kwiatach i całkowite ignorowanie człowieka blisko gniazd

Rola biologiczna wałczatki dwuguzki sprowadza się do uczestniczenia w zawiązywaniu nasion i owoców przez szereg gatunków roślin uprawnych i dziko rosnących. Razem z innymi owadami gatunek ten współtworzy zespoły zapylaczy aktywnych w wielu biotopach. Staje się tym samym ważnym elementem zachowania równowagi biologicznej oraz istotnym czynnikiem zachowania różnorodności gatunkowej w środowisku naturalnym.

BioDar.com.pl © Wszelka treść zawarta na stronie jest własnością jej autorów. Zabrania się kopiowania bez zgody autora.
Webmaster